بررسی تاثیر تمرکز اقتصادی بر بهره وری در صنایع کارخانه ای ایران

چکیده یکی از موضوعات مهم در هر صنعت بررسی وجود بهره وری و عوامل موثر بر بهره وری در آن صنعت می باشد. سوال مهم این تحقیق این است که چه عواملی بر بهره وری در صنایع کارخانه ای ایران تاثیرگذار می باشد؟ برای این منظور 23 صنعت کارخانه ای ایران را برای سال-های 1388-1385 مورد آزمون قرار گرفته اند. در این مقاله ابتدا شاخص الیسن گلیسر به عنوان یکی از بهترین شاخص های محاسبه کننده تمرکز جغرافیایی معرفی شده و میزان تمرکز صنایع کشور بر اساس این شاخص محاسبه شده است. سپس با استفاده از مدل کیکونی و هال (1996) و برخی مطالعات انجام شده قبلی، مدل تجربی در خصوص عوامل تعیین کننده بهره وری بنگاه ها برای آزمون تجربی اثر تمرکز بر بهره-وری طراحی شده است. جهت برآورد از روش gmm استفاده شده است. بر اساس نتایج برآورد شده، تمرکز فعالیت صنعتی دارای تاثیر مثبت بر بهره وری دارد. همچنین نتایج بیانگر وجود ارتباط u معکوس میان تمرکز و بهره وری است. از طرفی نتایج نشان می دهد که تاثیر بهره وری در دوره قبل، نیروی کار، تحقیق و توسعه بر بهره وری مثبت و معنادار است. همچنین ضریب برآوردی متغیر ضربی الیسون گلیسر در نیروی کار مثبت و معنادار است که نشان می دهد، تمرکز بیشتر علاوه بر تاثیر مستقیم بر بهره وری از طریق بهبود کیفیت نیروی کار نیز سبب بهبود بهره وری شده است.